شهید کیست و شهادت چیست
پنجشنبه, ۱۹ فروردين ۱۳۹۵، ۰۴:۵۶ ب.ظ |
امین اخوندزاده |
۰ نظر
- جاودانگی شهید :
جاودانگان در میان ملتها چند گروهند ، اساتید بواسطه علمشان ، مخترین بواسطه اختراعشان و ... شهـدا نیز
جاودانگان
در میان ملتها هستند و آنچه که او را جاودانه می کند خون است اما جاودانه
ترین جاودانه ها شهید است چرا که پیامبر اکرم (ص) فرمود : بالا دست هر
نیکوکاری نیکوکار دیگری است تا آنگاه که شهید شود . همین که در راه خدا
شهید شد بالا دست دیگری ندارد .
3- شفاعت شهید :
در احادیث چنین آمده
است که خداوند شفاعت سه طبقه را در روز قیامت می پذیرد . که یکی از آنان
شـهید است . این شفاعت ، شفاعت هدایت است . ظهور و تجسم حقایقی است که در
دنیا اتفاق افتاده است . این شهدا هستند که گروه گروه مردم را از ظلمات و
گمراهی نجات داده و به شاه راه روشن هدایت رسانده اند .
امیرالمومنین
علی (ع) می فرماید : خدا شهدا را در قیامت به بابها و جلال و عظمت و
نورانیتی وارد می کند که اگر انبیا از مقابل آنان بگذرند و سواره باشند به
احترام شهدا پیاده می شوند .
4- قداست شهید :
در اسلام وقتی می
خواهند مقام کسی را بالا ببرند او را با شهید برابر می کنند . مثلاً می
گویند اگر طالب علم ، حقیقتاً انگیزه اش تقرب به خدا و خدمت باشد و در طی
کسب علم بمیرد شهید از دنیا رفته است این نشان دهنده ارزش و قداست شهید است
اما کلمات به خودی خود در قالب لغت به جهت لفظ بودن قداستی ندارد . این
معنی آن کلمه است که قداست می بخشد و دراسلام کلمه شهید قداستی خاص دارد که
حاله ای از نور آن را فرا گرفته است .
از نظر اسلام هر کس به مقام و
درجه شهادت نائل آید ، یعنی واقعاً در راه هدفهای عالی اسلامی به انگیزه
برقراری ارزشهای واقعی بشری کشته شود به یکی از عالیترین و واقعی ترین
درجات و مراتبی که یک انسان ممکن است به آن دست یابد رسیده است . اما باید
دید منشأ قداست شهید چیست ؟ آیا کشته شدن مقدس است ؟ ما می دانیم مرگ و
میرهای اشخاص انواع و اقسام دارد :
1- مرگ طبیعی : شخص عمر طبیعی
خود را به پایان می رساند و به طور طبیعی می میرد . این گونه مرگها
قهراً عادی تلقی می شود . نه افتخار آمیز است و نه ملامت خیز ، و حتی تأسف
زیادی به دنبال خود نمی آورد و قهراً این گونه مرگها نفله شدن هم تلقی
نمی شود .
2- مرگ اخترامی در اثر بیماریها : مثلاً حصبه ، وبا ، و غیره ،
یا در اثر حوادث یا سوانحی از قبیل زلزله و سیل . این گونه مرگها هر چند
ملامت یا افتخاری ندارد ، اما نفله شدن است و قهراً موجب تأسف .
3-
مرگهایی که پای یک جنایت در کار است : یعنی مرگهایی که از طرف مقتول هیچ
عملی صورت نگرفته و قاتل صرفاً به موجب هوی و هوس خود که وجود طرف را مزاحم
منافع خود تشخیص می دهد او را به قتل می رساند . در روزنامه ها می خوانیم
که فلان زن فرزند خردسال شوهرش را سر به نیست کرد ، به خاطر اینکه مورد
علاقه شوهرش بوده و می خواسته قلب شوهر منحصراً در تملک خودش باشد یا فلان
مرد به دلیل اینکه فلان زن عشق او را نپذیرفته او را کشته است ، یا در
تاریخ می خوانیم که فلان حکمران همه فرزندان حکمران دیگر را قتل عام کرد که
در آینده رقابت نکنند . در این گونه جریانها از ناحیه قاتل ، جنایت و
خباثت وجود دارد و عملش نفرت انگیز تلقی می شود و در ناحیه مقتول ،
مظلومیت ، بی دخالتی ، نفله شدن و هدر رفتن وجود دارد و عکس العملش در
انسانهای دیگر تأسف و ترحم است . بدیهی است که این چنین مردن در عین اینکه
تآسف انگیز و ترحم خیز است ، تحسین آمیز نیست ، افتخار شمرده نمی شود زیرا
مقتول به هیچ وجه دخالتی نداشته است ، حسادت ، عداوت وحقارت طرف موجب شده
که بی سبب کشته شود.
4- مرگهایی که خود آن مرگها جنایت است : از قبیل
خود کشی ها این گونه مرگها نفله کردن و هدر دادن خود است ، بدترین انواع
مرگهاست . کسانیکه در تصادف اتومبیل کشته می شوند و خود مقصرند ، مرگشان از
این قبیل مرگها است و همچنین کسانیکه در راه یک گناه به هر شکل و به هر
صورت باشد کشته شوند از این قبیلند .
5- مرگهایی که شهادت است : مرگی
شهادت است که انسان با توجه به خطرات احتمالی یا ظنّی یا یقینی فقط به خاطر
هدفی مقدس و انسانی به تعبیر قرآن «فی سبیل الله » از آن استقبال کند .
شهادت
دو رکن دارد : یکی اینکه در راه خدا و فی سبیل الله باشد ، هدف مقدس باشد و
انسان بخواهد جان خود را فدای هدف نماید . دیگر اینکه آگاهانه صورت گرفته و
خود عالمانه آن را انتخاب کرده باشد .
معمولاً در مورد شـهادت ،
جنایـت هم است ، یعنی عمـلی که از جهـت انتسابش به مقتول شـهادت است و مقدس
است ، از جهت انتسابش به قاتل جنایت و پلیدی است . شهادت به حکم اینکه
عملی آگاهانه و اختیاری است و در راه خدا منشأ قداست شهید شده است .
5-حق شهید :
همه
دلسوزان و خدمت گذاران اعم از معلمان ، مخترعان ، پزشکان و... بر بشریت حق
دارند . اما هستند کسانیکه حقی عظیم بر گردن حق داران جامعه داشته اند .
آری این معلمان و... خود مدیون شهید هستند .
چرا که شهید با شهادت خود
محیط را برای کسب علم ، اختراع و... فراهم می آورد . او نظیر شمع می سوزد
تا دیگران در پرتوی سوختنش آسایش یابند . اگر نبود سوختن شهید در مقابل
ظلمتها بشر ره به جایی نمی برد و این چنین است که شهید در اذهان ملتهای
مسلمان مفهومی مقدس است .
6- بدن شهید :
غسل میت یکی از دستورهای
اسلام عزیز است ، خداوند می فرماید : هر میتی را غسل داده و در جامه ای
سفید و پاکیزه کفن کنند و سپس نماز بخوانند و دفن کنند این دستور اسلام است
. اما این دستور استثنایی هم دارد و آن شهید است وقتی اسلام بدن شهید را
از شستن و یا خارج کردن لباسهای دوران حیاطش جدا نمی کند بدان معنی است که
روح او همچنان پاک و وارسته است . که در بدنش ، خونش و حتی جامه اش
اثرگذاشته است . آری بدن و جامه شهید از ناحیه روح و اندیشه و حق پرستی و
پاک باختگی کسب شرافت کرده است . او را بدون غسل دفن می کنند .
7-شهید کیست ؟
شهید
با خدای متعال وارد معامله می شود اما چه معامله ای ، خرید و فروشی که با
هیچ یک از معاملات اقتصادی این جهان همخوانی ندارد خریدار حضرت باری تعالی
است فروشنده انسان مجاهد است و کالا جان ، و بها بهشت است . خداوند متعال
خریدار جان مؤمن است ، مالک مؤمن و جان او ، کیست؟ جز خدای هستی بخش که
مالک انسان و جهان هستی است ؟ خداوند کریم آنچه را متعلق به خودش است
خریداری می کند . بهایی که در برابر آنچه متعلق به خودش است ، می پردازد
چیست ؟ بهشت است ، بهشت جایی که یک ثانیه از آن با تمام دنیا و متعلقاتش
قابل مقایسه و معاوضه نیست و خداوند کریم در این معامله در برابر جانی که
تقدیمش می شود بهشت ابدی عطا می کند در برابر مالی که از خودش است و در راه
خودش هزینه می شود بهشت ماندگار می گردد . کجای عالم چنین معامله ای سراغ
دارید ؟ انسان مجاهد مؤمن به برکت ایمان وکیاست ایمانش این فرصت را مغتنم
شمرده و چنین معامله جاودانه ای انجام داده خداوند کریم ، خداوند رحمان و
رحیم ، خوبان و خاصان را در این معامله وارد می نماید و بهشت جاودان و
خشنودی و رضای خود را نصیب آنها می نماید .
8- دنیای شهید :
شهید به
دنیا معنا و مفهوم دیگری می بخشد . شهید به دنیایی که دنی و پست است زینت
می دهد شهید دنیا را از ملک به ملکوت تبدیل می کند شهید به دنیا جلا می
بخشد . آنهایی که دنیا را عامل خسران و هلاکت خود می بینند ، آنهایی که
دنیا را لعن و نفرین می کنند ، آنهایی که همه گره ها و مشکلات را به حساب
دنیا می گذارند ، آنهایی که از آمدن به این دنیا پشیمانند ، آنهایی که در
غل و زنجیر اسارت مادیات گرفتارند و... یک نگاه به شهید بیندازند و ببینند
چگونه دنیا عامل رستگاری او شد ، چگونه دنیا ثنا گوی شهید شد ، چگونه شهید
از گره ها و مشکلات رهیده و به اوج رسید ، چگونه از آمدن به دنیا پشیمان
نیست بلکه در اوج لذت است ، چگونه شهدا غل ها و زنجیر ها و اسارت ها را
دریدند و پرواز کردند و... شهید دنیا را تفسیر کرد شهید دنیا را مفهوم و
معنای راستین و حقیقی بخشید این گوشه ای از حق شهید بر دنیا است .
9-شهید و آخرت :
شهید
در عقبی از پاکی محض بهره مند است . همه گناهان او بخشوده شده و از آن
چنان جایگاهی برخوردار است که آرزو می کند برگردد و دوباره چند باره شهید
شود و از جایگاه های بالاتر برخوردار شود. درجات و جایگاه شهید در بهشت به
گونه ای است که آرزوی دیگران است که ای کاش ما هم جزو مجاهدین فی سبیل الله
بودیم و از فیض شهادت بهره مند شده و چنین جایگاهی داشتیم .
10- برزخ شهدا :
شهدا
در برزخ عالمی بس لذت بخش دارند در برزخ نظاره گر دنیایند . بر اهل دنیا و
بر دلباختگان و خود فروختگان به دنیا می خندند و بر آن ها که از مرگ می
ترسند یا مرگ را نابود شدن می دانند با نظر اعجاب می نگرند ، چرا که آن ها
این راه را طی کردند ، این باور را در خود به حد یقین رساندند ، فهمیدند و
یا نفسی مطمئن پای در رکاب جهاد قرار دادند و تا مرز شهادت شتافتند و برزخ
شاداب و نورانی را درک کردند ، لذا می گویند ای کاش دیگران همچون ما دل از
لذایذ دنیا می کندند و جهاد اصغر و جهاد اکبر را پیشه می کردند و به ما
ملحق می شدند .
آری آن ها برای رسیدن قیامت و درک بهشت ابدی لحظه شماری
می کنند ، آن ها از همجواری با کمال یافتگان بهره مندند . آن ها لذت یک
همنشینی با اولیای الهی را به همه دنیا و متعلقات آن نمی فروشند برزخ آن ها
اوج لذت و عین نشاط است .
11- شهید و اقارب :
شهید شفیع روز جزاست ،
شهید هدیه از یک پدر دل سـوخته تقدیـم به محضر حضـرت حق است ، شهـید
تقدیمی از یک مادر زجر کشیده به عالم ملکوت است ، شهید برادران و خواهران
خود را در غم نشـانده اما در پاداش متنعم بودن در جوار حضرت حق سهیم می کند
، شهـید همـسر و فرزنـدان را تنـها می گذارد اماخدای بزرگ را کفیل آنها می
کند ، شهید در دنیا زیبنــدگی اقارب و در آخرت دست گیرنـدگی است ، شهید
شفیع و الدین و همسر و فرزندان است و شهید بهشت آفرین است .
12-شهدا و آنهایی که ماندند :
آنانی
که زنده اند ، آنانی که هنوز از حیات این جهان برخوردارند چه باز ماندگان و
اقارب ، چه آشنایان و چه ناآشنایان همه و همه پیامبران شهدایند . شهید
عملاً پیام ماندگار به انسانیت می دهد ، شهید با شهادت خود عملاً درس
انسانیت و ایثار می آموزد . آنان که هستند حق شهید را با بازگو کردن پیام
او و زنده نگه داشتن راه و مرام او ادا می کنند .
آنان که هستند ، دین
خود را به شهدا با بر دوش گرفتن علم او و رفتن راه و ادامه دادن رزم و جهد
او ادا خواهند کرد . آنان که زنده اند بر ملا کننده توطئه های شیطانی و مکر
مکاران و نفاق منافقانند . آنان که زنده اند بر پا دارنده عدل و عدالتند
تا روح نظاره کننده شهیدان را شاد کنند . ولی آشنایان با شهدا رزمشان رزم
دیگر است .
سوز و گدازشان از نهادی می خیزد که با چشم خود ارزشهای
انسانی شهدا را دیده اند . تلاششان در جهت احیای خوبی ها و پاکی ها از
درونی نشأت گرفته با همنشینی شهدا مملو از عشق و انگیزه الهی شده است. آرای
آشنایان شهدا هرگز فراموش نمی کنند که جوان خردسال بسیجی نیمه شب آرام از
سنگر خارج می شد و خلوت گاهی بر می گزید و از عمق وجودش می گریست و می
نالید و طالب شهادت در راه حق بود . فراموش نمی کنند که نوجوانان رشد
نایافته برای آنکه از فیض جهاد و شهادت محروم نشود خود را در مخفیگاه های
وسایل نقلیه پنهان می کرد تا مانعش نشوند و بتواند پای در میادین نبرد
بگذارد . فراموش نمی کنند که در جمع بسیجیان سنگر نشین آنچه حاکم بود ،
ایثار و از خود گذشتگی بود . فراموش نمی کنند که پشت پا زدن به همه مظاهر
دنیا و رو آوردن به همه ذخایر آخرت شیوه جوانان و نوجوانان بسیجی و عاشقان
شهادت بود .
آشنایان با شهدا همه این کمالات و ارزشها را از نزدیک دیده
اند لذا امروز نمی توانند آرام گرفته و شاهد ضد ارزشها باشند . نمی توانند
آرام گیرند و بر خیانت خائنین به دست آورد شهدا را نظاره کنند . نمی
توانند مسئولیت و پست را دست انسان لاابالی و بی دین ببینند . کسانیکه از
نزدیک از زبان همه شهدا شنیده اند رهبر را تنها نگذارید . آری آشنایان شهدا
یکپارچه حرارت و سوز و گدازند خود را به آب و آتش می زنند تا راه و مرام
شهدا بی رهرو نماند . آشنایان شهدا امروز دور هم جمع می شوند و یادواره
شهید می گیرند تا پیام رسان شهدا باشند . آشنایان شهدا عاشقانه می شتابند و
عکس شهید ، خاطره شهید ، وصیت شهید و هر آنچه از شهدا مانده است را گرد می
آورند تا همیشه تاریخ بماند و بدرخشند و دل های مستعد را نورانی کند نوشته رضا گلچین
- ۹۵/۰۱/۱۹